Axit gamma-aminobutyric, hay GABA, là một chất dẫn truyền thần kinh gửi các thông điệp hóa học qua não và hệ thần kinh, đồng thời tham gia vào việc điều chỉnh giao tiếp giữa các tế bào não. Vai trò của GABA là ức chế hoặc làm giảm hoạt động của tế bào thần kinh hoặc tế bào thần kinh.

GABA là gì?

GABA là chất dẫn truyền thần kinh ức chế chính trong não và nó là chất dẫn truyền thần kinh ức chế chính trong tủy sống. GABA làm giảm khả năng gửi và nhận các thông điệp hóa học của tế bào thần kinh trong toàn bộ hệ thống thần kinh trung ương.

Các thông điệp hóa học đi dọc theo hệ thống thần kinh thông qua các nơ-ron thần kinh. Khi một nơ-ron nhận được các thông điệp, được gọi là “điện thế hoạt động”, thì thông điệp đó sẽ được chuyển đến một nơ-ron khác thông qua một loạt các bước. GABA sẽ làm giảm sự kích thích của các nơ-ron thần kinh này và khiến cho thông điệp không được chuyển tiếp tới các tế bào khác.

GABA đóng một vai trò quan trọng trong hành vi, nhận thức và phản ứng của cơ thể đối với căng thẳng. Nghiên cứu cho thấy rằng GABA giúp kiểm soát sự sợ hãi và lo lắng khi tế bào thần kinh trở nên quá phấn khích.

Mức GABA thấp hơn bình thường trong não có liên quan đến bệnh tâm thần phân liệt, trầm cảm, lo lắng và rối loạn giấc ngủ.

GABA và sức khỏe tinh thần

Rối loạn lo âu

Hoạt động của GABA giúp bạn có một phản ứng lành mạnh đối với căng thẳng bằng cách ngăn chặn các tế bào thần kinh gửi đi những thông điệp có thể “đốt cháy” cơ thể.

Nhiều thứ có thể ảnh hưởng đến mức GABA, điều này có thể góp phần gây lo lắng. Ví dụ, nghiên cứu cho thấy rằng các yếu tố gây căng thẳng bên ngoài và các yếu tố gây căng thẳng đầu đời có thể ảnh hưởng trực tiếp đến cách GABA hoạt động trong cơ thể, tạo ra sự mất cân bằng.

Tâm thần phân liệt

Việc thiếu GABA có liên quan đến các vấn đề trong việc thực hiện các chức năng nhận thức bình thường. Điều này rất quan trọng đối với những người bị tâm thần phân liệt, một chứng rối loạn tâm thần gây ra những vấn đề nghiêm trọng về suy nghĩ, cảm xúc và hành vi.

Các vấn đề với các yếu tố cụ thể của hệ thần kinh, thụ thể GABA-A, có liên quan đến các đặc điểm của bệnh tâm thần phân liệt, bao gồm ảo giác và suy giảm nhận thức.

Hội chứng tự kỷ

Trong khi nguyên nhân chính xác của rối loạn phổ tự kỷ (ASD) vẫn chưa rõ ràng, các nghiên cứu trên động vật và con người đã tìm thấy mối liên hệ giữa những bất thường trong hoạt động của GABA và các triệu chứng của ASD. Dường như có một mối quan hệ giữa GABA và cách một người mắc chứng tự kỷ có những sở thích hạn chế hoặc gặp khó khăn trong tương tác xã hội.

Các nghiên cứu liên quan đến bệnh tự kỷ dường như cho thấy GABA không hoạt động một mình. Sự mất cân bằng trong chất dẫn truyền thần kinh này có thể ảnh hưởng đến các chất dẫn truyền thần kinh và thụ thể khác, hoặc GABA có thể bị ảnh hưởng bởi chúng.

Trầm cảm

Nồng độ GABA trong cơ thể thấp hơn cũng có liên quan đến chứng rối loạn trầm cảm nặng (MDD). Điều này có thể là do GABA hoạt động phối hợp với các chất dẫn truyền thần kinh khác, chẳng hạn như serotonin, cũng liên quan đến rối loạn tâm trạng.

Nghiên cứu cũng cho rằng hoạt động không đúng của GABA có thể là một yếu tố góp phần dẫn đến tự sát.

GABA và sức khỏe thể chất

Hoạt động của GABA đóng một vai trò quan trọng trong một số bệnh, bao gồm rối loạn thoái hóa thần kinh, trong đó các tế bào thần kinh của cơ thể bị phá vỡ hoặc chết.

Trong số các rối loạn này là:

• Bệnh Huntington: Giảm mức GABA ở những người mắc bệnh Huntington có thể góp phần gây rối loạn chức năng ở vùng não điều chỉnh chuyển động tự nguyện.
• Động kinh: Thiếu hoạt động GABA có liên quan đến hoạt động quá mức của hệ thần kinh trong cơn động kinh.
• Bệnh Parkinson: Thay vì hoạt động quá ít GABA, quá nhiều hoạt động có thể xuất hiện với bệnh Parkinson. Điều này chặn các thông điệp trong các trung tâm chuyển động của não.

Các rối loạn khác liên quan đến hoạt động của GABA bao gồm:

• Thiếu pyridoxine là một bệnh hiếm gặp trong đó pyridoxine (vitamin B6) không có sẵn để tổng hợp hoặc hình thành GABA. Việc thiếu pyridoxine có thể gây co giật ở trẻ sơ sinh.
• Bệnh não gan là một rối loạn trong đó bệnh gan ảnh hưởng đến chức năng não. Nó liên quan đến nồng độ amoniac cao trong cơ thể. Amoniac này có thể liên kết với các thụ thể GABA và ngăn chúng hoạt động bình thường.
• Dystonia là một chứng rối loạn vận động liên quan đến co thắt cơ không tự chủ được cho là có liên quan đến việc thiếu hoạt động của GABA.

Thực phẩm bổ sung GABA

Các chất bổ sung GABA, dùng một mình hoặc kết hợp với các thành phần khác, được bán rộng rãi trên thị trường để sử dụng trong điều trị trầm cảm, lo lắng và mất ngủ.

Mặc dù một số nghiên cứu nhỏ đã gợi ý rằng chất bổ sung GABA có thể giúp giảm mức độ lo lắng, nhưng có rất ít bằng chứng cho thấy rằng GABA lưu thông có thể đi qua hàng rào máu não và làm tăng mức độ GABA trong não. Vì vậy bạn nên kết hợp bổ sung GABA cùng các thành phần khác để đạt hiệu quả điều trị tốt nhất.

Tham khảo ngay Thực phẩm bảo vệ sức khỏe Dưỡng Tâm An – Định Thần Ngon Giấc, với thành phần gồm có GABA, Gingkgo Biloba Phytosome, Nattokinase, Melatonin và 10 loại thảo dược giúp ngủ ngon an thần.

*Lưu ý sản phẩm này không phải là thuốc và không có tác dụng thay thế thuốc chữa bệnh

Nguồn Verywell Health, Cleveland Clinic