Bệnh Alzheimer có thể gây thoái hóa các tế bào thần kinh trong não thông qua các mảng bám amyloid, các đám rối sợi thần kinh, tình trạng viêm và teo não. Tình trạng này có thể ảnh hưởng đến các phần khác nhau của não.
Bệnh Alzheimer là một tình trạng gây ra tổn thương thoái hóa thần kinh tiến triển trong cấu trúc bộ não.
Các tình trạng thoái hóa thần kinh xảy ra khi các tế bào thần kinh trong não của bạn bị suy yếu theo thời gian và cuối cùng chết.
Nơ-ron là các tế bào nhỏ chịu trách nhiệm truyền tín hiệu và truyền năng lượng giữa các phần khác nhau của não và thông qua các đường dẫn thần kinh từ não đến các cơ và các cơ quan trong cơ thể.
Theo thời gian, thoái hóa thần kinh do bệnh Alzheimer có thể ảnh hưởng đến các phần não chịu trách nhiệm về trí nhớ, ra quyết định, vận động thể chất, điều hòa cảm xúc, v.v.
Những thay đổi thoái hóa thần kinh này cũng có thể khiến não của bạn bị teo nhỏ hơn những người không mắc bệnh.
Sự tích tụ protein bất thường khiến cấu trúc bộ não bị thay đổi
Nguyên nhân chính xác của bệnh Alzheimer vẫn chưa được biết, nhưng các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra rằng sự tích tụ bất thường của hai loại protein trong não là đặc trưng của tình trạng này.
Beta-amyloid
Trong bệnh Alzheimer, một loại protein có tên là beta-amyloid xuất hiện thành từng đám hoặc từng cụm không đều trong não. Loại protein này có nguồn gốc từ một loại protein tiền thân được tìm thấy trong màng mỡ bao phủ các tế bào thần kinh.
Các cụm mảnh beta-amyloid dính lại với nhau tạo thành các mảng bám. Theo Viện Lão khoa Quốc gia Hoa Kỳ (NIA), beta-amyloid 42 là mảnh protein phá hủy nhiều nhất và những người mắc bệnh Alzheimer có xu hướng có nhiều mảng bám amyloid có loại protein này hơn những người không mắc bệnh Alzheimer.
Các mảng amyloid làm gián đoạn các tín hiệu giữa các khớp thần kinh, là khoảng không giữa các tế bào thần kinh nơi thông tin truyền từ tế bào này sang tế bào khác. Theo thời gian, sự gián đoạn này có thể dẫn đến chết tế bào và khiến bệnh nhân dần mất hết đi ký ức.
Đám rối thần kinh
Sự tích tụ bất thường của một loại protein khác gọi là tau cũng có thể góp phần gây thoái hóa thần kinh não.
Trong mô não bình thường, tau ổn định các vi ống, là những phần chính của cấu trúc tế bào. Tuy nhiên, trong bệnh Alzheimer, sự tích tụ tau có thể khiến các sợi protein bị rối. Chúng được gọi là đám rối thần kinh.
Do đó, hệ thống não vận chuyển chất dinh dưỡng của tế bào dọc theo các cấu trúc song song – có thể so sánh với đường ray xe lửa – bị phá vỡ. Nếu không có những chất dinh dưỡng quan trọng này, các tế bào não sẽ chết.
Mất kết nối thần kinh
Trí nhớ và nhận thức phụ thuộc vào quá trình truyền tín hiệu qua hàng tỷ tế bào thần kinh và đường dẫn trong não của bạn.
Mảng bám amyloid và đám rối thần kinh có thể cản trở quá trình truyền tín hiệu của tế bào bằng cách ảnh hưởng đến khớp nối thần kinh. Theo NIA, một tế bào có thể có tới 7.000 khớp nối thần kinh.
Khi các kết nối khớp thần kinh bị tổn thương, phản ứng hóa học bị xáo trộn sẽ tạo ra tín hiệu sai lệch, do đó một số thông điệp của não bị mất. Điều này có thể ảnh hưởng đến khả năng học tập, ghi nhớ và giao tiếp của bạn.
Tổn thương hoặc mất synap là một trong những dấu hiệu chính của suy giảm nhận thức ở bệnh Alzheimer.
Viêm não
Một số nghiên cứu cho thấy tình trạng viêm thần kinh có thể góp phần gây thoái hóa thần kinh.
Theo NIA, tế bào thần kinh đệm là một loại tế bào não giúp bảo vệ, hỗ trợ và duy trì chức năng khỏe mạnh của tế bào thần kinh. Ba loại tế bào thần kinh đệm là tế bào vi giao, tế bào hình sao và tế bào ít sợi nhánh.
Tế bào vi giao khởi tạo phản ứng miễn dịch trong não để loại bỏ các chất lạ, chẳng hạn như mảng bám beta-amyloid.
Tuy nhiên, nếu tế bào vi giao không hoạt động bình thường, sự tích tụ của các tế bào thần kinh đệm không khỏe mạnh có thể kích thích tình trạng viêm thần kinh, có thể dẫn đến thoái hóa thần kinh.
Theo NIA, bệnh Alzheimer cũng có thể làm giảm lượng glucose và máu lưu thông trong não, những thứ mà các tế bào của bạn cần để tạo ra năng lượng để hoạt động.
Việc thiếu máu và glucose trong não có thể gây ra tình trạng stress oxy hóa có thể dẫn đến tình trạng viêm thần kinh và do đó dẫn đến thoái hóa thần kinh. Một số nghiên cứu về bệnh Alzheimer tập trung vào cách giảm hoặc kiểm soát phản ứng viêm này.
Teo não
Nghiên cứu cho thấy ở bệnh Alzheimer giai đoạn tiến triển, một số bộ phận của não có thể teo lại và co lại.
Cụ thể, teo não có thể thấy ở hồi hải mã, phần não chịu trách nhiệm chính về trí nhớ và ra quyết định. Thoái hóa thần kinh, bao gồm mất các khớp thần kinh, tế bào thần kinh và tế bào thần kinh đệm, có thể là nguyên nhân chính gây teo não.
Những phần nào của não bị ảnh hưởng bởi bệnh Alzheimer?
Não là một cơ quan phức tạp chịu trách nhiệm cho mọi thứ, từ chuyển động và chức năng vật lý đến xử lý thông tin, giác quan, ngôn ngữ, logic, cảm xúc, v.v.
Não bao gồm một số vùng khác nhau được định nghĩa là bốn thùy ở mỗi bên. Theo Hiệp hội Alzheimer Canada, tác động của bệnh Alzheimer có thể tương ứng với các vùng thoái hóa trong não.
Hồi hải mã và thùy thái dương
Dấu hiệu đầu tiên của thoái hóa thần kinh thường ở vỏ não khứu giác. Vùng này nằm gần hồi hải mã, nằm bên dưới thùy thái dương.
Hồi hải mã nằm ở giữa não của bạn. Nó chịu trách nhiệm lưu trữ và xử lý ký ức, cũng như đưa ra phán đoán và quyết định. Vì hồi hải mã là vùng đầu tiên bị ảnh hưởng bởi bệnh Alzheimer, đây có thể là lý do tại sao một số triệu chứng ban đầu của bệnh Alzheimer bao gồm:
- mất trí nhớ, chẳng hạn như quên mất nơi bạn đã đặt một thứ gì đó
- khó nhớ tên, địa điểm hoặc khuôn mặt
- khó hoàn thành các nhiệm vụ thông thường
- khó nói hoặc xử lý ngôn ngữ
Thùy trán
Hai thùy này nằm ở phía trước não của bạn. Chúng đóng vai trò quan trọng trong việc đưa ra quyết định, lập kế hoạch và tương tác. Khi bệnh Alzheimer ảnh hưởng đến thùy này, bạn có thể gặp phải những thay đổi về hành vi như:
- mất hứng thú với những thứ mà bệnh nhân từng thích
- xa lánh xã hội
- lặp đi lặp lại các hành động
Thùy đỉnh
Thùy đỉnh đóng vai trò quan trọng trong quá trình xử lý cảm giác, nhận thức không gian và thực hiện các nhiệm vụ một cách có trật tự.
Khi bệnh Alzheimer ảnh hưởng đến thùy này, bạn có thể gặp phải một số thay đổi về hành vi, chẳng hạn như khó khăn:
- thực hiện các công việc hàng ngày, bao gồm lái xe, ăn uống và mặc quần áo
- mất khả năng thấu hiểu
- gặp khó khăn hoặc không thể bày tỏ suy nghĩ và cảm xúc
- đi bộ hoặc thực hiện các hoạt động thể chất
Thùy chẩm
Thùy chẩm nằm ở phía sau não và chịu trách nhiệm xử lý thông tin thị giác. Đây là một trong những vùng cuối cùng trong não bị ảnh hưởng bởi bệnh Alzheimer.
Nếu vùng này trong não của bạn bị ảnh hưởng bởi bệnh Alzheimer, bạn có thể gặp khó khăn trong việc xử lý màu sắc, hình dạng và kích thước, cũng như mất thị lực dần dần.
Theo dõi trang Fanpage của chúng tôi để biết thêm thông tin về cách bạn có thể đạt được giấc ngủ ngon mỗi đêm, đồng thời bạn cũng có thể tham gia trò chuyện và nhận tư vấn miễn phí từ đội ngũ dược sĩ của A&C Pharma.
Nguồn Healthline