Thuật ngữ “khí công” là sự kết hợp của hai từ: “khí”(qi) có nghĩa là “hơi thở tinh tế” hoặc “năng lượng sống,” và “công” (gong) có nghĩa là “kỹ năng được trau dồi thông qua quá trình luyện tập đều đặn.”

Như vậy, khí công là một phương pháp luyện tập giúp khai thác sức mạnh của hơi thở và khí huyết bên trong cơ thể thông qua một quá trình rèn luyện lâu dài, bền bỉ. Từ đó giúp người tập đạt được sự khỏe mạnh về thể chất và an tĩnh trong tâm trí.

Lịch sử của bộ môn khí công

Là một thành phần nền tảng của y học cổ truyền Trung Quốc, khí công đã xuất hiện từ hàng ngàn năm trước và lần đầu tiên được ghi chép trong các tác phẩm Đạo giáo vào khoảng năm 600 sau Công nguyên, mặc dù thuật ngữ “khí công” mà chúng ta sử dụng ngày nay không được chính thức hóa cho đến những năm 1950.

“Khí công là gốc rễ sâu xa nhất của y học cổ truyền Trung Quốc, cũng như võ thuật truyền thống Trung Quốc,” Chris Bouguyon, chủ tịch Hiệp hội Khí công quốc gia Hoa Kỳ (NQA), cho biết.

Hầu hết các hình thức khí công đều bắt nguồn từ các phương pháp Đạo giáo tập trung vào việc rèn luyện và duy trì sức khỏe cá nhân. (Đạo giáo là một truyền thống tôn giáo và triết học đã trở thành một phần của văn hóa Trung Quốc trong hơn 2.000 năm).

Bộ môn này bao gồm trong các phương pháp thực hành từ việc rèn luyện các tư thế, hơi thở và ý chí. Các bài tập ban đầu mô phỏng chuyển động của động vật và sau đó phát triển khi con người hiểu sâu hơn về giải phẫu và sinh lý học của con người.

“Một trong những hình thức khí công sớm nhất mà chúng ta biết đến từ thói quen của những người nông dân Trung Quốc”, Bouguyon nói. Sau một ngày lao động, những người làm việc ngoài đồng sẽ thực hiện các động tác nhẹ nhàng để giúp giảm căng thẳng trong cơ thể.

Họ tập trung vào các động tác bằng cách quan sát các loài động vật gần đó và bắt chước chuyển động của chúng. Cuối cùng, theo Bouguyon, bài tập này đã phát triển thành sự hiểu biết về khái niệm kinh mạch hoặc kênh năng lượng trong cơ thể của Y học cổ truyền Trung Quốc.

Thái cực quyền, một bộ môn được phát triển từ khí công, có nguồn gốc hơi khác một chút. “Thái cực quyền là một phiên bản phổ biến của khí công”, Bouguyon nói. Thái cực quyền có nguồn gốc là một môn võ thuật, nhưng các bài tập hiện đại có xu hướng tập trung nhiều hơn vào sức khỏe và phục hồi chức năng.

Ngày nay, mọi người trên khắp thế giới chuyển sang khí công và các phiên bản sau này như thái cực quyền để có lợi cho sức khỏe, tinh thần và thể chất.

Khí công tác động lên sức khỏe thể chất và tinh thần như thế nào?

Khí công tuân theo các nguyên lý y học cổ truyền Trung Quốc, cho rằng khí huyết lưu thông trong cơ thể chúng ta. Khí huyết lưu thông thuận lợi thì cơ thể khỏe mạnh, nhưng các vấn đề sức khỏe có thể phát sinh nếu năng lượng bị ứ đọng hoặc bị chặn ở một vùng nhất định trong cơ thể.

Thông qua các tư thế đơn giản và hơi thở có khuôn mẫu, khí công được cho là có thể kích thích khí huyết lưu thông, giúp người đang yếu bệnh có thể cảm thấy khỏe mạnh hơn.

Người mới bắt đầu đầu tiên học cách phối hợp các chuyển động vật lý với hơi thở thông qua việc luyện tập các bài tập lặp đi lặp lại. Khi đã đạt được hình thức phù hợp, học viên sẽ biến các bài tập đó thành thiền chuyển động hoặc tìm sự thay đổi năng lượng trong các tư thế, chuyển động, kiểu thở và chuyển tiếp.

Nghe có vẻ đơn giản, nhưng có rất nhiều điều xảy ra trong cơ thể và tâm trí trong quá trình luyện tập khí công.

Đối với người mới bắt đầu, các chuyển động chậm rãi, nhẹ nhàng được cho là có tác dụng làm nóng gân, dây chằng và cơ; vận động các khớp; và thúc đẩy quá trình lưu thông các chất lỏng trong cơ thể (như máu, hoạt dịch và bạch huyết).

Trong khi đó, hít thở sâu, đóng vai trò trung tâm trong khí công, làm dịu hệ thần kinh giao cảm (chiến đấu hoặc bỏ chạy) và kích hoạt mặt phó giao cảm (nghỉ ngơi và tiêu hóa) của hệ thần kinh tự chủ, Bouguyon nói. Hệ thần kinh tự chủ điều chỉnh các quá trình không tự chủ như thở, nhịp tim và tiêu hóa.

Bằng cách khai thác hệ thần kinh phó giao cảm, khí công có thể giúp giảm căng thẳng và lo âu, có nhiều ý nghĩa đối với sức khỏe. Bouguyon cho biết: “Khí công mang đến món quà tuyệt vời là giúp làm dịu tâm trí, ổn định cảm xúc và thư giãn cơ thể”.

Theo quan điểm của y học cổ truyền Trung Quốc, khí công tối ưu hóa dòng chảy năng lượng trong cơ thể bạn để giúp làm giảm hoặc điều trị nhiều tình trạng bệnh.

Lấy táo bón làm ví dụ. Theo Bernard Shannon, một bác sĩ chuyên về Y học cổ truyền Trung Quốc, có thể nghĩ đến tình trạng này liên quan đến lá lách, nơi điều chỉnh quá trình tiêu hóa chính trong tư tưởng y học cổ truyền Trung Quốc. (Shannon lưu ý rằng lá lách tương tự nhưng được khái niệm hóa khác với hiểu biết y khoa thông thường về cơ quan vật lý.)

Như ông giải thích, táo bón thường có một trong hai nguyên nhân, theo lý thuyết âm dương của Y học cổ truyền Trung Quốc, coi bệnh tật là sự mất cân bằng giữa năng lượng âm (được khái niệm hóa là lạnh, mềm và thụ động) và năng lượng dương (được khái niệm hóa là ấm, cứng và hoạt động).

“Nếu bạn bị thiếu âm, không có đủ độ ẩm, vì vậy bạn bị táo bón vì quá khô. Nếu có quá nhiều âm, nó sẽ bị ứ đọng và không thể di chuyển về phía trước.

Một học viên chuyên sử dụng khí công cho mục đích sức khỏe, chẳng hạn như một bác sĩ châm cứu được cấp phép và học viên Y học cổ truyền Trung Quốc cũng cung cấp khí công, sẽ giúp bạn xác định các tư thế khí công tiềm năng để giúp di chuyển nhiều năng lượng hơn về phía lá lách của bạn để giảm táo bón, bác sĩ Shannon cho biết.

Các dạng của khí công

Có thể có hàng nghìn kiểu khí công. Tuy nhiên, mỗi kiểu có ba thành phần: hơi thở, chuyển động và ý định. Bouguyon cho biết “Trong đó, có nhiều cách khác nhau để sử dụng khí công vì lợi ích của một người”.

Tuy khác nhau về tên gọi, nhưng có thể nhóm lại và phân chia chúng thành 3 dạng cơ bản:

Khí công trị liệu

Loại này bao gồm các kiểu khí công nhằm tăng cường sức khỏe tổng thể và tinh thần. Tuy vào việc bạn mong muốn nâng cao sức khỏe hay cải thiện bệnh tật mà có thể áp dụng các bài tập khác nhau.

Tuy nhiên bạn lưu ý là chỉ nên được thực hiện dưới sự hướng dẫn của một học viên khí công y khoa được đào tạo và có trình độ.

Một hình thức ít phổ biến hơn, là phương pháp tiếp cận thay thế và hạn chế hơn đối với khí công y khoa được gọi là khí công bên ngoài hoặc phát khí, trong đó học viên khí công phát khí của mình để chữa bệnh cho người khác. Phương pháp điều trị này thường được kết hợp với các bài tập khí công được chỉ định để bệnh nhân tự thực hiện.

Khí công võ thuật

Thể loại này bao gồm các bài tập phát triển sức mạnh, sự nhanh nhẹn và sức bền để cải thiện các kỹ năng võ thuật phòng thủ và tấn công của bạn Thái cực quyền là một trong những bài tập như vậy.

Khí công tu luyện

Là các dạng bài tập tập trung vào việc tự tu dưỡng và nhận thức thông qua rèn luyện ý chí. Các loại khí công này thường sử dụng thần chú, mudra (tư thế tay), thiền và cầu nguyện.

Lợi ích sức khỏe tiềm năng của khí công

Giống như các phương pháp luyện tập tâm-thân khác, khí công cung cấp một danh sách dài các lợi ích sinh lý tiềm năng. Sau đây là một số cách đáng chú ý mà việc bắt đầu luyện tập khí công có thể giúp cải thiện sức khỏe và thể chất tổng thể của bạn.

Giảm huyết áp

Các thành phần hít thở sâu, thiền và thư giãn của khí công có thể có lợi cho sức khỏe tim mạch của bạn.

Một đánh giá và phân tích tổng hợp của bảy nghiên cứu (tổng cộng 370 người tham gia) cho thấy khí công có thể giúp giảm huyết áp tâm thu và tâm trương ở những người bị huyết áp cao hoặc tăng huyết áp. Huyết áp tâm thu và huyết áp tâm trương cùng nhau cho biết áp lực mà tim bạn tạo ra với mỗi nhịp đập và khi nghỉ ngơi.

Trong một nghiên cứu được đưa vào đánh giá, tác dụng hạ huyết áp của khí công tương tự như tác dụng của một bài tập thông thường. Các tác giả đưa ra giả thuyết rằng lợi ích của khí công đối với tim có thể một phần là nhờ các chuyển động lặp đi lặp lại, giúp tăng lưu lượng máu và cải thiện chức năng của các cơ quan, tuy nhiên cần nhiều nghiên cứu hơn để hiểu đầy đủ về cách khí công giúp ích.

Nhưng trong khi các tác giả nói rằng khí công có thể được sử dụng như một liệu pháp bổ sung cho bệnh tăng huyết áp, cần có nhiều nghiên cứu hơn với nhiều người hơn để xác nhận những tác dụng có lợi trên nhiều nhóm khác nhau và lớn hơn.

Giảm đau do thoái hóa khớp gối

Các động tác nhẹ nhàng trong khí công có thể giúp giảm đau do các tình trạng khớp như thoái hóa khớp gối do hao mòn, một tình trạng trong đó sụn ở khớp gối dần bị thoái hóa do sử dụng quá mức, chấn thương hoặc cả hai.

Ví dụ, các hướng dẫn thực hành lâm sàng được công bố vào năm 2017 bởi Ottawa Panel – một nhóm chuyên gia về phương pháp nghiên cứu quốc tế cung cấp định hướng dựa trên bằng chứng – khuyến nghị phong cách khí công thái cực quyền để nâng cao chất lượng cuộc sống, giảm đau và cải thiện chức năng ở những người bị thoái hóa khớp gối.

Tương tự như vậy, một đánh giá về bảy nghiên cứu (tổng cộng 424 người tham gia) cho thấy khí công cải thiện tình trạng đau, cứng khớp và chức năng thể chất của bệnh thoái hóa khớp gối nhiều hơn so với nhóm đối chứng hoặc chương trình giáo dục sức khỏe.

Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu cảnh báo rằng bằng chứng còn yếu vì chỉ có ba nghiên cứu được thiết kế đầy đủ. Do đó, cần có nhiều nghiên cứu chất lượng cao hơn ở những người bị thoái hóa khớp gối.

Cải thiện sức khỏe ở những người mắc ung thư

Các liệu pháp bổ sung như khí công thường được sử dụng để giúp những người mắc ung thư đối phó với các tác dụng phụ và căng thẳng của quá trình điều trị ung thư.

Một đánh giá có hệ thống bao gồm 22 nghiên cứu trên 1.751 người mắc nhiều loại ung thư khác nhau đã phát hiện ra rằng khí công cải thiện đáng kể các triệu chứng về mặt tâm lý và thể chất liên quan đến ung thư và quá trình điều trị ung thư. Tuy nhiên, các tác giả cho biết cần có thêm các nghiên cứu trong tương lai để xác minh thêm những lợi ích này.

Trong khi đó, một thử nghiệm có đối chứng ngẫu nhiên đã đánh giá hiệu quả của khí công y tế so với phương pháp chăm sóc thông thường trong việc cải thiện chất lượng cuộc sống ở 162 bệnh nhân ung thư vú. Những bệnh nhân tham gia chương trình khí công y tế hai lần một tuần trong 10 tuần đã báo cáo rằng chất lượng cuộc sống của họ được cải thiện nhiều hơn so với những bệnh nhân chỉ được chăm sóc thông thường.

Cụ thể, bệnh nhân thấy giảm căng thẳng, lo lắng, trầm cảm và mệt mỏi nhiều hơn. Điều này cho thấy lợi ích giảm căng thẳng của việc hít thở sâu và tác dụng cải thiện tâm trạng của chuyển động và tập thể dục.

Theo dõi trang Fanpage của chúng tôi để biết thêm thông tin về cách bạn có thể đạt được giấc ngủ ngon mỗi đêm, đồng thời bạn cũng có thể tham gia trò chuyện và nhận tư vấn miễn phí từ đội ngũ dược sĩ của A&C Pharma.

Nguồn Sleep Foundation