Bạn có bao giờ nghĩ rằng khả năng tập trung là một dạng tài năng? Rằng chỉ có một số kiểu người đặc biệt, những thiên tài mới có khả năng tập trung?

Câu trả lời có thể khiến bạn cảm thấy hoài nghi – nhưng sự thật tất cả chúng ta sinh ra đều rất dễ bị xao nhãng!

Dễ nhận thấy nhất là ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Bạn có thể thấy rằng bọn trẻ luôn bị thu hút bởi những thứ chuyển động hay âm thanh lạ lẫm. Thật là khó để bạn khiến cho một đứa trẻ tập trung vào một thứ gì đó.

Vậy thì tại sao khi lớn lên, một số đứa trẻ lại có khả năng tập trung tốt hơn những đứa trẻ khác? Liệu khả năng này có phải đến từ gen di truyền, hay do ảnh hưởng của môi trường?

Hãy cùng A&C Pharma đi tìm câu trả lời trong bài viết dưới đây nhé!

Sự tập trung là gì?

Bạn có thể nghĩ rằng tập trung là khả năng giữ cho đầu óc không bị xao nhãng. Suy nghĩ đó của bạn không sai, thực tế giới khoa học cũng có chung nhận định đó trong một khoảng thời gian rất rất dài.

Nhưng sau gần hai thập kỷ nghiên cứu, các nhà tâm lý học đã kết luận hơi khác một chút:

• Tập trung là khả năng hướng sự chú ý của chúng ta, bỏ qua mọi thứ khác.
• Sự xao nhãng là khi chúng ta rời sự chú ý khỏi một nhiệm vụ hoặc suy nghĩ, và chuyển nó sang nơi khác.

Nghĩa là theo tâm lý học, bạn xao nhãng không phải do bạn không thể tập trung chú ý – mà do sự chú ý của bạn liên tục bị chuyển hướng sang những thứ khác.

Được rồi, vậy thì làm sao để tôi giữ sự chú ý của mình ở một nơi duy nhất khi tôi muốn?

Tôi sẽ giúp bạn trả lời câu hỏi đó, nhưng trước hết chúng ta hãy tìm hiểu xem tại sao chúng ta lại sinh ra với khả năng xao nhãng.

Tại sao chúng ta rất dễ bị xao nhãng?

Chúng ta vốn đã nghe quá nhiều về tầm quan trọng của sự tập trung, điều này vô tình khiến chúng ta vô thức gắn liền sự xao nhãng với những điều tiêu cực. Nhưng thực tế thì không có thứ gì tồn tại mà không có lý do – ngay cả sự xao nhãng.

Sự xao nhãng là một phản ứng tự nhiên giúp con người và động vật sinh tồn trong môi trường hoang dã.

Hãy tưởng tượng bạn bị lạc trong một khu rừng, hay đến một khu phố hoàn toàn xa lạ và khu phố ấy lại còn nổi tiếng với nạn cướp giật – bạn sẽ làm gì?

Hẳn nhiên là bạn (hay bất kỳ ai khác) cũng đều sẽ vô cùng cẩn trọng trong mỗi hành động, mỗi bước chân của mình. Bạn sẽ căng tai và cố gắng lắng nghe bất kỳ một âm thanh lạ thường nào. Một cơn gió thổi qua làm rung động lá cây cũng có thể khiến bạn vô cùng cảnh giác.

Khả năng chuyển hướng sự chú ý một cách nhanh chóng như vậy đã giúp cho tổ tiên của chúng ta sống sót được trong môi trường thiên nhiên khắc nghiệt, và cũng giúp chúng ta nhanh chóng phản ứng được với những tình huống bất ngờ xảy ra (ví dụ như khi tai nạn xảy ra).

Như vậy, xao nhãng là một cơ chế nguyên thủy của não bộ, mục đích là giúp chúng ta phản ứng nhanh chóng với những tình huống bất ngờ mà có thể gây nguy hiểm cho tính mạng. Và với kinh nghiệm của tôi, tất cả những điều gì thuộc về phần não bộ nguyên thủy – chắc chắn và luôn luôn – mạnh hơn ý chí của chúng ta.

Vậy làm thể nào để tôi ít xao nhãng và tập trung hơn?

Dù rằng bạn không thể chiến thắng bộ não nguyên thủy của mình, thì cũng đừng vội bỏ cuộc vì đơn giản đây không phải là cuộc chiến – bạn không cần phải chống lại chính mình đâu.

Kiên nhẫn thêm một chút, tôi sẽ chỉ cho bạn cách để biến bộ não nguyên thủy trở thành đồng minh hùng mạnh nhất!

Hiểu về kiểm soát nhận thức

Kiểm soát nhận thức bao gồm ba thành phần chính: sự chú ý, trí nhớ làm việc và quản lý mục tiêu. Vì vậy, khi chúng ta nói về sự tập trung hay xao nhãng, chúng ta phải xem xét từng yếu tố kiểm soát nhận thức – mỗi yếu tố hoạt động cùng nhau và xây dựng dựa trên nhau:

• Sự chú ý là khả năng tập trung vào một nhiệm vụ nhất định.
• Bộ nhớ làm việc là khả năng nhớ lại thông tin mà chúng ta vừa nghe hoặc nhìn thấy. Nó bao gồm việc lặp lại chính xác những gì ai đó vừa nói hoặc tóm tắt một phần hoặc chương của một cuốn sách.
• Quản lý mục tiêu là hướng hành động và sự chú ý của bạn để đạt được kết quả mong muốn. Nó đòi hỏi phải chuyển đổi giữa các nhiệm vụ tập trung để làm việc khác, nhưng sau đó biết khi nào thì chuyển lại để hoàn thành nhiệm vụ ban đầu.

3 thành phần này, tuy được tách rời nhưng thực tế chúng có liên hệ chặt chẽ với nhau. Bạn cần phải duy trì sự chú ý của mình để ghi nhớ được thông tin và sau đó sử dụng những thông tin này để chuyển đổi và hoàn thành các nhiệm vụ nhỏ, trước khi quay lại với nhiệm vụ lớn.

Tuy nhiên vấn đề của đa số mọi người chính là họ không thể duy trì sự chú ý của mình vào việc cần làm – nhưng điều đó không có nghĩa là họ không có khả năng tập trung.

Nếu không tin, bạn hãy quan sát lúc họ đang xem phim, chơi game, hóng drama hay đang làm một việc nào đó mà họ thích thú đi – tôi chắc chắn là họ đang rất tập trung đấy.

Vậy tại sao, cùng là một người nhưng khả năng tập trung của họ trong những thời điểm khác nhau lại quá khác biệt như vậy? Điều này cho thấy rằng khả năng tập trung không phải là vấn đề bẩm sinh mà là kết quả của nhiều yếu tố tác động.

Những yếu tố khiến chúng ta mất tập trung

Sức khỏe

Sự mệt mỏi – dù là về thể chất hay tinh thần – chắc chắn sẽ khiến bạn cực kỳ khó tập trung. Và nguyên nhân này càng trở nên phổ biến do người trẻ thường có thói quen thức khuya.

Thời gian ngủ hạn chế khiến cơ thể và bộ não của họ luôn mệt mỏi và thiếu sức sống, rồi cũng chính họ than thở rằng tại sao mình không thể tập trung được.

Vì vậy, nếu bạn muốn tập trung hãy bắt đầu bằng cách cải thiện giấc ngủ.

Dinh dưỡng

Chế độ dinh dưỡng có mối liên hệ chặt chẽ với sức khỏe, nhưng xin phép cho tôi được nói riêng về vấn đề này.

Bạn có thể bất ngờ nhưng các loại thực phẩm khó tiêu có thể ảnh hưởng tới khả năng tập trung. Bạn cứ thử đọc sách khi dạ dày đang vất vả tiêu hóa sau bữa ăn no đi – tôi cá là bạn khó mà hiểu mình đang đọc cái gì.

Hãy ăn đủ chất – nhưng đừng ăn quá no. Và dành sự ưu tiên các thực phẩm dễ tiêu hóa, hạn chế đồ nhiều đạm và nhiều dầu mỡ vào bữa sáng và bữa trưa – chúng sẽ khiến bạn khó mà làm cho xong việc được.

Tâm trạng – Stress

Cảm giác áp lực hoặc căng thẳng có thể gây mất tập trung. Nếu bạn cảm thấy quá bị áp lực hoặc quá nhiều việc cần làm, có thể dễ dàng trở nên mất tập trung.

Các loại lo âu, căng thẳng, hoặc tình trạng tâm trí không ổn định khác nhau có thể làm mất tập trung. Một tâm trạng không tốt hoặc vấn đề cá nhân cũng có thể ảnh hưởng đến khả năng tập trung.

Quản lý căng thẳng là điều mà bạn có thể làm trong trường hợp này. Tìm hiểu ngay những kỹ thuật quản lý căng thẳng tại đây!

Sự hứng thú

Quay trở lại với câu hỏi ở phần trước, tại sao cùng là một người nhưng khả năng tập trung của họ trong những thời điểm khác nhau lại quá khác biệt như vậy?

Câu trả lời nằm ở sự hứng thú. Nhiều người mất đi sự hứng thú trong công việc khiến họ trở nên dễ bị xao nhãng hơn. Đây là điều dễ nhận thấy ở những người đã gắn bó với một công việc khá lâu.

Để duy trì sự hứng thú trong công việc, bạn có thể thử một vài cách làm việc mới lạ hơn, khác với thói quen thường ngày. Hoặc một kỹ thuật mà tôi thường áp dụng là yêu cầu tiêu chuẩn công việc cao hơn – viết một bài viết thú vị hơn, gần gũi hơn mà vẫn cung cấp đủ thông tin cho người đọc.

Tính kỷ luật

Một biểu hiện của người có tính kỷ luật là họ có khả năng tự kiểm soát và duy trì sự tự chủ của bản thân trong các hoạt động thường ngày. Dù rằng những hoạt động đó có thể khiến họ cảm thấy nhàm chán hay mệt mỏi đôi khi, nhưng họ hiểu rằng việc duy trì những hoạt động đó là cần thiết và quan trọng với cuộc sống của họ.

Người có tính kỷ luật không phải lúc nào cũng có thể tập trung tối đa vào nhiệm vụ, họ cũng có thể bị xao nhãng – nhưng họ có thể nhanh chóng chuyển sự chú ý của mình quay trở lại.

Điều này làm tôi liên tưởng đến kỹ thuật thiền định – bạn thả lỏng cho tâm trí thoải mái nhưng sẽ không để cho những suy nghĩ đi quá xa. Kỹ thuật này không chỉ giúp cải thiện khả năng tập trung mà còn rèn luyện khả năng kiểm soát suy nghĩ.

Thật sự rất đáng khâm phục khi thấy những người thực hành thiền định có thể duy trì sự chú ý và bình tĩnh trong những tình huống căng thẳng.

Môi trường và các yếu tố khác

Tiếng ồn, một thông báo trên facebook, một cuộc gọi bất ngờ hay bỗng nhiên đồng nghiệp quay sang hỏi bạn có muốn uống trà sữa không… là những tình huống thường gặp và đều có thể gây mất tập trung.

Thật sự rất khó để bạn có thể kiểm soát hết tất cả mọi yếu tố môi trường, nếu như bạn phải làm việc chung văn phòng với những người khác. Nhưng có một số cách để bạn có thể hạn chế:

• Đeo tai nghe: Các loại tai nghe chụp tai thường có khả năng cách âm khá tốt, kết hợp với bài nhạc yêu thích có thể giúp bạn hạn chế tiếng ồn từ xung quanh.
• Thông báo với mọi người: Khi bạn cần tập trung, hãy nói điều đó với đồng nghiệp để họ không làm phiền bạn trong thời gian đó.
• Tắt thông báo âm thanh và để chế độ im lặng cho điện thoại: Bằng cách này bạn có thể tránh bị xao nhãng bởi mạng xã hội hay các cuộc gọi bất ngờ (mà thường là cuộc gọi bán hàng).

Theo dõi trang Fanpage của chúng tôi để biết thêm thông tin về cách bạn có thể đạt được giấc ngủ ngon mỗi đêm, đồng thời bạn cũng có thể tham gia trò chuyện và nhận tư vấn miễn phí từ đội ngũ dược sĩ của A&C Pharma.

Nguồn Tổng hợp