Nếu bạn muốn gìn giữ và bảo vệ trí nhớ của mình, bạn nên bắt đầu bằng việc chăm sóc cho giấc ngủ của mình.

Tiến sĩ Michael Twery, cựu giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Rối loạn Giấc ngủ Quốc gia Hoa Kỳ, cho biết giấc ngủ của chúng ta là một nhu cầu sống cơ bản – giống như thức ăn hay nước uống. “Nó ăn sâu vào tính chất hóa học của cách tổ chức mọi tế bào – bao gồm các quá trình điều chỉnh cách chúng ta quản lý và thể hiện cảm xúc, cách chúng ta phản ứng với thế giới và cách chúng ta học hỏi.”

Bất cứ ai đã cố gắng thức suốt đêm đều biết rằng đầu óc chúng ta có xu hướng trở nên mơ hồ hơn vào ngày hôm sau. Nhưng nhờ có nhiều nghiên cứu lâm sàng hơn trong lĩnh vực này, những lý do khiến hiệu suất bị ảnh hưởng đang trở nên rõ ràng hơn.

Giấc ngủ sâu là lúc các phần quan trọng của quá trình lưu trữ bộ nhớ diễn ra. Và các quá trình loại bỏ chất thải não quan trọng cũng diễn ra trong khi ngủ giúp loại bỏ các sản phẩm phụ độc hại của não tích tụ tự nhiên suốt cả ngày do hoạt động và chức năng bình thường. Khi giấc ngủ không xảy ra (hoặc không xảy ra đủ), tất cả các quá trình này có thể bị gián đoạn, kết quả là suy nghĩ và trí nhớ có thể bị ảnh hưởng.

Quá trình học tập xảy ra khi thức và khi ngủ

Theo nghiên cứu, giấc ngủ từ lâu đã được công nhận là rất quan trọng để củng cố trí nhớ. Có thể bạn đã quen với quá trình học tập diễn ra khi bạn thức, chẳng hạn như khi bạn đọc một bài báo như thế này hoặc khi bạn tham gia một cuộc trò chuyện với một người bạn. Nhưng việc bạn có thể nhớ lại những suy nghĩ và cuộc trò chuyện đó sau này hay không lại phụ thuộc rất nhiều vào chất lượng giấc ngủ của bạn.

Quá trình này sẽ bao gồm:

• Mã hóa: Bạn tiếp xúc với thông tin mới và nó được mã hóa trong não trong những giờ bạn thức, để lại “dấu vết” ký ức. Tại thời điểm này, những ký ức mới rất dễ bị lãng quên.
• Hợp nhất: Thông tin mới được sắp xếp, phân loại và lưu trữ ở các vùng não khác nhau để phục hồi sau này trong giai đoạn ngủ sâu. Đây là lúc những ký ức mới được tích hợp vào mạng lưới kiến thức hiện có trong não (để bạn có thể nhớ lại chúng sau này).
• Truy xuất: Nhiệm vụ thu hồi hoặc ghi nhớ tiếp cận kho lưu trữ của não để truy cập thông tin liên quan; giờ đây đã được cất đi như những kỷ niệm.

Mặc dù quá trình mã hóa và truy xuất diễn ra trong giờ thức, việc hợp nhất đòi hỏi loại giấc ngủ chất lượng cao phù hợp với thời lượng từ 7 đến 9 giờ và cần tới tất cả các chu kỳ của giấc ngủ, bao gồm giấc ngủ nhẹ, giấc ngủ sâu có sóng chậm (NREM) và chuyển động mắt nhanh (REM).

Các giai đoạn của giấc ngủ đều đóng vai trò giúp gắn kết ký ức và củng cố trí nhớ

Những gì các nhà nghiên cứu biết về quá trình củng cố trí nhớ xảy ra trong khi ngủ là nó rất phức tạp và một số vùng não khác nhau đang thực hiện các nhiệm vụ khác nhau. Tiến sĩ Twery cho biết: “Các mô hình hoạt động điện đang thay đổi khi các kết nối tế bào não được thiết lập, thay đổi và tổ chức lại”.

Mỗi giai đoạn của giấc ngủ có thể đóng một vai trò trong việc khiến ký ức được gắn kết. Một nghiên cứu đã giải thích vai trò của cả giấc ngủ sóng chậm và giấc ngủ REM trong việc gắn kết các loại ký ức khác nhau:

• Giấc ngủ sóng chậm là giai đoạn ngủ sâu khi não bắt đầu sắp xếp, nhận biết và củng cố thông tin tường thuật hoặc thực tế thu được trong ngày.
• Giấc ngủ REM rất quan trọng đối với quá trình học tập theo quy trình (sự tích hợp từng bước các sự kiện vào một quy trình lớn hơn) và các kỹ năng vận động (chẳng hạn như ghi nhớ cách thực hiện một kỹ thuật cụ thể, như vung gậy đánh gôn).
• “Giấc ngủ sóng chậm tạo tiền đề, trong khi REM lập trình các kết nối và ‘phát triển’ não bộ. Họ cùng nhau giải thích tại sao việc ‘ngủ trên đó’ sau khi làm việc để học một số kỹ năng vận động, chẳng hạn như chơi piano, dường như giúp tăng cường quá trình rèn luyện,” Twery giải thích.

Các nhà nghiên cứu mô tả giấc ngủ là một giai đoạn “phân loại trí nhớ”, trong đó não tìm kiếm các mẫu chung trong thông tin mới, xác định một bộ quy tắc để phân loại thông tin mà nó có và tích hợp thông tin mới vào vùng não rộng lớn và liên tục bổ sung vào kho kiến thức – tạo thành trải nghiệm sống. Trước khi thông tin được gửi đi, nó sẽ được đánh giá về mức độ liên quan và mối quan hệ với những gì bạn biết.

Bộ não của chúng ta cũng dọn dẹp và thải độc khi chúng ta ngủ

Giấc ngủ không chỉ giúp nắm bắt và lưu trữ thông tin mới mà nghiên cứu đã xác định được một quá trình “thải độc” xảy ra trong não trong khi ngủ. Trong khi bạn đang say sưa trong giấc ngủ, não sẽ loại bỏ sự tích tụ của beta amyloid – một loại protein độc hại sinh ra từ hoạt động ban ngày và nếu được phép tích tụ trong não có thể làm tắc nghẽn và giết chết các tế bào thần kinh khỏe mạnh cũng như những ký ức mà chúng lưu trữ.

Beta amyloid đã được tìm thấy trong “các mảng và đám rối” của não của những người mắc bệnh Alzheimer và cùng với protein tau, có liên quan đến nhiều dạng bệnh mất trí nhớ. Amyloid đề cập đến các protein gấp lại theo những cách đột biến và có khả năng gây hại.

Một nghiên cứu cho thấy có sự gia tăng có thể định lượng được về lượng protein amyloid có hại trong não của những người khỏe mạnh chỉ sau một đêm không ngủ. Các tác giả nghiên cứu lưu ý trong bài báo rằng vẫn còn nhiều điều cần hiểu về cách thức amyloid tích tụ, nhưng dữ liệu cho thấy thiếu ngủ có thể có tác động rất tiêu cực khi nói đến sự tích tụ các protein amyloid có hại.

Nghiên cứu hiện tại cho thấy quá trình lọc và làm sạch xảy ra trong khi ngủ có thể giúp ngăn ngừa những tổn thương có thể dẫn đến mất trí nhớ liên quan đến bệnh Alzheimer.

Theo dõi trang Fanpage của chúng tôi để biết thêm thông tin về cách bạn có thể đạt được giấc ngủ ngon mỗi đêm, đồng thời bạn cũng có thể tham gia trò chuyện và nhận tư vấn miễn phí từ đội ngũ dược sĩ của A&C Pharma.

Nguồn Everyday Health