Nhu cầu tìm kiếm một loại viên uống bổ não giúp duy trì trí nhớ và khả năng tư duy là điều dễ hiểu. Chứng mất trí nhớ gần đứng đầu danh sách khi nói đến tình trạng sức khỏe mà mọi người lo sợ nhất và người ta ước tính rằng khi dân số già đi, căn bệnh này có thể ảnh hưởng đến hơn 9 triệu người Mỹ vào năm 2030. Trên toàn thế giới, có gần 10 triệu trường hợp mới xảy ra mỗi năm.

Nhưng có những điều bạn cần biết về bất kỳ loại thực phẩm bổ sung nào. Không giống như các loại thuốc phải trải qua một số thử nghiệm nghiêm ngặt để chứng minh tính hiệu quả và an toàn trước khi được Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) phê duyệt, các chất bổ sung không được FDA chấp thuận trước khi chúng được đưa ra thị trường và “cơ quan này thường không biết khi nào sản phẩm mới xuất hiện trên thị trường”, theo những thông tin trên trang web của tổ chức này cho hay.

FDA cũng không kiểm tra các chất bổ sung trước khi chúng lên kệ và do nguồn lực hạn chế nên cơ quan này không thường xuyên phân tích hàm lượng các chất bổ sung để đảm bảo rằng chúng an toàn, hiệu quả hoặc thậm chí chứa các thành phần được liệt kê trên nhãn.

Với sự quản lý lỏng lẻo như vậy thì việc trang bị kiến thức cho bản thân về các loại viên uống bổ não là điều cần thiết. Đây là những gì các chuyên gia hàng đầu về sức khỏe nhận thức và các chất bổ sung nói về loại nào – nếu có – các chất bổ sung tăng cường trí não đáng để bạn dành thời gian và tiền bạc cũng như loại nào cần chú ý vì chúng có thể chứa các thành phần chưa được kiểm nghiệm.

Ai cần sử dụng viên uống bổ não?

Tiến sĩ Victor Henderson, giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Bệnh Alzheimer Stanford và là giáo sư dịch tễ học, cho biết: “Nói rộng ra, dinh dưỡng tốt rất quan trọng đối với nhiều kết quả về sức khỏe và dinh dưỡng thực sự kém có hại cho sức khỏe theo nhiều cách”.

Nhưng nếu bạn có một chế độ ăn lành mạnh và cân bằng, thì thực sự không có bằng chứng thuyết phục nào cho thấy việc dùng thực phẩm bổ não sẽ cải thiện kết quả nhận thức hoặc sức khỏe não bộ hay làm bất cứ điều gì để ngăn ngừa chứng mất trí nhớ, tiến sĩ Henderson nói.

Bổ sung axit béo Omega-3: Có đáng đầu tư?

Tiến sĩ Henderson cho biết đã có sự quan tâm đến axit béo omega-3 cho sức khỏe não bộ trong một thời gian. Ông nói: “Nếu bạn nhìn vào màng tế bào, chức năng tế bào, sự trao đổi chất của tế bào, bạn sẽ thấy rằng việc bổ sung omega-3 có thể ảnh hưởng đến quá trình này”.

Hai loại omega-3 thường được bán trên thị trường dưới dạng chất bổ sung sức khỏe não bộ là axit docosahexaenoic (DHA) và axit eicosatetraenoic.

Henderson cho biết câu hỏi khoa học cơ bản không phải là tại sao những chất này lại quan trọng mà liệu chúng có thực sự tạo ra sự khác biệt nếu mọi người dùng chúng hay không. Ông nói: “Thật không may, các thử nghiệm lâm sàng được thực hiện với những loại thực phẩm bổ sung đó không cho thấy nhiều sự khác biệt”.

Hiệp hội Alzheimer, một tổ chức phi lợi nhuận hỗ trợ nghiên cứu bệnh Alzheimer và ủng hộ những người bị ảnh hưởng bởi căn bệnh này, tuyên bố rằng không có đủ bằng chứng để khuyến nghị DHA hoặc bất kỳ axit béo omega-3 nào khác để điều trị hoặc ngăn ngừa bệnh Alzheimer.

Phosphatidylserine có lợi ích gì không?

Còn phosphatidylserine thì sao? Chất béo này bảo vệ các tế bào thần kinh trong não và giúp các tế bào não giao tiếp với nhau. Nó xuất hiện tự nhiên trong cơ thể cũng như trong thực phẩm như đậu nành, cá và trứng.

Phó giáo sư Pieter Cohen cho hay lượng phosphatidylserine trong cơ thể bạn giảm khi bạn già đi, vì vậy về mặt lý thuyết, việc tăng nó thông qua thực phẩm bổ sung có thể mang lại lợi ích cho chức năng nhận thức.

Dù vậy, chỉ có một số nghiên cứu nhỏ cho thấy nó có thể có một số lợi ích và một số không cho thấy nhiều điều gì, vì vậy hiện tại chưa có đủ cơ sở để đưa ra khuyến nghị.

Ông cho biết, đối với các chất bổ sung có chứa thảo mộc hoặc các chất hóa học khác, không có bằng chứng thuyết phục nào cho thấy việc sử dụng các loại chất bổ sung này cũng mang lại lợi ích cho não.

Không có cách khắc phục nhanh và tác hại có thể xảy ra từ các loại viên uống bổ não

Trong ngành công nghiệp dược phẩm, các công ty thường quảng cáo sản phẩm của họ là cải thiện trí nhớ, nhận thức hoặc sức khỏe não bộ nhưng lại chẳng đưa ra bất kỳ thử nghiệm lâm sàng nào trên người thực sự cho thấy điều đó.

“Vì không bị quản lý nên miễn là công ty tránh được những tuyên bố về thuốc cụ thể, chẳng hạn như ‘Sản phẩm này sẽ chữa khỏi bệnh Alzheimer’, họ sẽ không bị kiểm tra và xử phạt. Những điều như vậy sẽ khiến FDA coi đó là một tuyên bố về thuốc,” ông nói.

Nhưng sự thật là, không có thành phần bổ sung hay bất kỳ loại viên uống bổ não nào có thể giúp bạn cảm thấy thông minh hơn hoặc mang lại cho bạn trí nhớ sắc bén hơn chỉ sau vài ngày, vài tuần hoặc vài tháng – một quan điểm mà Cohen hoàn toàn bác bỏ.

“Điều duy nhất mà những thực phẩm bổ não này có thể mang lại trong tương lai là có thể bạn dùng nó trong 10 năm và bằng cách nào đó nó sẽ giảm nhẹ nguy cơ mất trí nhớ. Về mặt lý thuyết thì điều đó là có thể, và đó là vấn đề đang được điều tra,” ông nói.

Tuy nhiên, các công ty muốn người tiêu dùng tiếp tục mua thực phẩm bổ não của họ mà không có bằng chứng nào cho thấy có một chất thần kỳ giúp tăng cường trí nhớ và suy nghĩ, Cohen nói.

Ông nói: “Điều này đặt ra tình huống trong đó một số công ty, trong nỗ lực cố gắng bắt kịp hoặc theo kịp những gì họ đã quảng cáo, sau đó lại tiếp cận với các loại thuốc bất hợp pháp, thuốc thử nghiệm hoặc thuốc nước ngoài hoặc chưa được phê duyệt”.

Cohen đã báo cáo về xu hướng nghiên cứu này. Ông nói: “Đôi khi những thành phần này được liệt kê trên nhãn, đôi khi thì không, nhưng điều đó cũng đáng lo ngại vì những loại thuốc này đang trong quá trình thử nghiệm và có thể gây nguy hiểm cho sức khỏe”.

Thực tế những gì Cohen lo lắng không phải là không có cơ sở, hẳn là nhiều người vẫn nhớ về các loại kẹo ngủ melatonin chứa hàm lượng cao tới độ có thể gây nguy hiểm.

Ý nghĩa của dòng chữ ‘Đã thử nghiệm lâm sàng’

Việc mua một sản phẩm viên uống bổ não được quảng cáo là “đã được thử nghiệm lâm sàng” có đảm bảo rằng nó có bằng chứng hỗ trợ cho mọi tuyên bố không? Không.

Henderson cho biết: “Bởi vì ‘đã được thử nghiệm lâm sàng’ không phải là một thuật ngữ được quy định và xác định trong thế giới thực phẩm bổ sung, điều đó thậm chí không có nghĩa là nó đã trải qua một thử nghiệm lâm sàng.

Trong bối cảnh đó, “thử nghiệm lâm sàng” chỉ có nghĩa là nó đã được thử nghiệm trên người, nhưng nó có thể đã được thử nghiệm trên nửa tá sinh viên đại học, thành viên gia đình của một giám đốc điều hành hoặc bất kỳ ai, ông nói.

“Một chất bổ sung được dán nhãn ‘đã được thử nghiệm lâm sàng’ cũng có thể có nghĩa là nó thực sự đã được thử nghiệm trong một thử nghiệm lâm sàng thực tế – có thể là không, nhưng có thể. Nếu bạn muốn biết chắc chắn, hãy truy cập ClinicTrials.gov, nơi đăng ký tất cả các thử nghiệm lâm sàng. Hãy nhập tên của hợp chất và tìm kiếm xem liệu có thử nghiệm lâm sàng nào đã được hoàn thành hoặc đang được tiến hành hay không,” Henderson nói.

Viên uống bổ não dạng vitamin có thể bảo vệ trí nhớ hoặc chức năng nhận thức?

Thế còn nghiên cứu gần đây cho thấy vitamin tổng hợp cơ bản có lợi ích về nhận thức thì sao?

Laura D. Baker, giáo sư lão khoa và y học lão khoa tại Trường Y thuộc Đại học Wake Forest ở Winston-Salem, cho biết lợi ích của vitamin tổng hợp đã được quan sát thấy ở ba nhóm người không giống nhau tham gia vào cùng một thử nghiệm dành cho phụ huynh. Tiến sĩ Baker nói: “Điều đó làm tăng niềm tin của chúng tôi rằng việc bổ sung vitamin tổng hợp hàng ngày hứa hẹn sẽ là một chiến lược hỗ trợ sức khỏe nhận thức ở người lớn tuổi”.

Các nhà nghiên cứu đã tìm thấy bằng chứng về lợi ích của vitamin tổng hợp đối với cả nhận thức toàn cầu và trí nhớ từng giai đoạn, mà họ ước tính đã góp phần làm chậm quá trình lão hóa nhận thức toàn cầu khoảng hai năm so với giả dược.

Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu không có lời giải thích tại sao việc bổ sung vitamin tổng hợp sẽ cải thiện sức khỏe nhận thức ở những người không bị thiếu hụt vitamin và cần nghiên cứu thêm để xem liệu những phát hiện này có thể được xác nhận trong các nghiên cứu với kết quả thực tế hay không, Cohen cho biết. Ông nói: “Tại thời điểm này, tôi sẽ không giới thiệu vitamin tổng hợp cho bệnh nhân của mình như một cách để duy trì hoặc cải thiện trí nhớ của họ”.

Baker đồng ý rằng còn quá sớm để đưa ra những khuyến nghị rộng rãi về vitamin tổng hợp nhằm duy trì chức năng nhận thức hoặc trí nhớ.

“Mặc dù các cuộc thử nghiệm đã làm tăng sự tự tin của chúng tôi, nhưng điều quan trọng cần lưu ý là nhóm nghiên cứu ở đây chủ yếu là người da trắng và có trình độ học vấn cao. Chúng tôi không biết về hiệu quả và độ an toàn ở những nhóm ít người có nguy cơ mắc bệnh tim mạch và các bệnh đồng mắc khác cao hơn,” cô nói. Baker cho biết thêm, các nhà điều tra đang lên kế hoạch cho một thử nghiệm mới nhằm giải quyết vấn đề này.

Theo dõi trang Fanpage của chúng tôi để biết thêm thông tin về cách bạn có thể đạt được giấc ngủ ngon mỗi đêm, đồng thời bạn cũng có thể tham gia trò chuyện và nhận tư vấn miễn phí từ đội ngũ dược sĩ của A&C Pharma.

Nguồn Everyday Health