Nếu đột nhiên bạn nhận ra mình đang dành quá nhiều thời gian cho những ứng dụng mạng xã hội bất chấp công việc chất chồng, bạn có thể mắc chứng rối loạn nghiện mạng xã hội (Social Media Addiction). Mặc dù mục đích ban đầu của các mạng xã hội luôn là tăng kết nối với những người xung quanh, nhưng việc lạm dụng nó có thể dẫn tới một hậu quả trực tiếp là bạn mất kết nối với chính mình – và có thể gây ra một số hậu quả nghiêm trọng đối với sức khỏe thể chất và tinh thần của bạn.

Nghiện mạng xã hội là gì?

Cho dù bạn sử dụng mạng xã hội để kết nối với bạn bè và những người thân yêu, xem video hay chỉ đơn giản là “giết thời gian”, thì mức độ phổ biến của trò tiêu khiển này đã tăng lên đáng kể trong thập kỷ qua.

Điều này đặc biệt xảy ra ở trẻ em và thanh thiếu niên, cũng như người lớn từ trẻ đến trung niên.

Vậy, làm thế nào mà một sở thích tưởng chừng như vô hại lại trở thành “thuốc phiện của thời đại”?

Giống như các loại nghiện hành vi khác, sử dụng mạng xã hội có thể ảnh hưởng đến não của bạn theo những cách có vô cùng tiêu cực. Bạn có thể sử dụng phương tiện truyền thông xã hội một cách bắt buộc và quá mức. Bạn có thể trở nên quá quen với việc cuộn qua các bài đăng, hình ảnh và video đến mức nó chiếm hết thời gian và cản trở các lĩnh vực khác trong cuộc sống của bạn.

Một số chuyên gia ước tính có khoảng 10% người dân ở Hoa Kỳ mắc chứng nghiện mạng xã hội. Tuy nhiên, do mức độ phổ biến của việc sử dụng mạng xã hội nói chung, con số thực tế có thể cao hơn.

Không phải ai sử dụng mạng xã hội cũng sẽ nghiện. Tuy nhiên, vì hoạt động này đang trở nên dễ tiếp cận hơn, đồng thời các nhà phát hành cũng tìm mọi cách để giữ chân người dùng lâu nhất có thể nên ngày càng có thêm nhiều “con nghiện” mới xuất hiện trên mạng xã hội.

Tại sao mạng xã hội lại dễ gây nghiện như vậy?

Mặc dù mạng xã hội có vẻ như là niềm vui thư giãn và không cần suy nghĩ, nhưng nó thực sự có ảnh hưởng đáng kể đến não bộ của bạn.

Bất cứ khi nào bạn đăng nhập vào các ứng dụng yêu thích của mình, tín hiệu dopamine trong não của bạn sẽ tăng lên. Những chất dẫn truyền thần kinh này có liên quan đến niềm vui.

Khi bạn trải nghiệm nhiều dopamine hơn sau khi sử dụng mạng xã hội, bộ não của bạn sẽ xác định hoạt động này là hoạt động “bổ ích” mà bạn nên lặp lại. Phản ứng như vậy có thể được cảm nhận nhiều hơn bất cứ khi nào bạn tạo một bài đăng của riêng mình và nhận được phản hồi tích cực.

Những cảm giác tích cực trải qua trong quá trình sử dụng mạng xã hội chỉ là tạm thời. Cách bộ não của bạn tham gia vào quá trình củng cố tích cực này cũng được thấy trong các chứng nghiện khác.

Do đó, khi chất dopamine tạo cảm giác dễ chịu hết tác dụng, bạn sẽ quay trở lại nguồn (trong trường hợp này là mạng xã hội) để tìm hiểu thêm.

Trong một số trường hợp, mạng xã hội có thể là một sự xao lãng đáng hoan nghênh nếu bạn bị cô lập do công việc hoặc bệnh tật. Bạn càng tham gia nhiều, bộ não của bạn sẽ càng cho bạn biết rằng đây là một hoạt động có thể giúp giảm bớt sự cô đơn (thực tế đây chỉ là cảm xúc tạm thời và có thể khiến sự cô đơn của bạn trở nên trầm trọng hơn, dẫn tới trầm cảm).

Mặt trái của việc nghiện mạng xã hội là gì?

Thỉnh thoảng tham gia vào mạng xã hội không chắc là có hại. Tuy nhiên, có những tác động tiêu cực cần xem xét khi lạm dụng mạng xã hội.

Có một câu nói thế này: “Những người không muốn phải suy nghĩ lại thường là những người bị buộc phải suy nghĩ rất nhiều.”

Chuyện gì sẽ xảy ra nếu một người cứ dành phần lớn thời gian của mình trên mạng xã hội? Rõ ràng, đó không phải là hình mẫu của một nhân viên tốt, cũng không giống dáng vẻ của một người biết chăm lo gia đình hay biết quan tâm tới người khác. Tôi có biết rất nhiều người như vậy – họ lướt facebook trong giờ làm, coi TikTok trong giờ nghỉ, buổi tối đi chơi với bạn bè hay gia đình thì cũng tranh thủ chụp ảnh “sống ảo” trên Instagram.

Họ quan tâm tới những drama đang được bàn tán xôn xao trên mạng hơn là bạn bè họ gặp chuyện không vui. Họ coi trọng số lượng like hơn là thời gian bên cạnh gia đình. Họ sẵn sàng dùng thời gian, sức khỏe và sự bình yên của chính mình để đổi lấy chút “tiếng tăm” trên mạng xã hội – thứ vốn cũng rất phù phiếm và vô giá trị.

Vì thế, không có gì khó hiểu khi đó thường là những người:

• Có lòng tự trọng thấp, có thể được thúc đẩy bởi nhận thức không chính xác rằng cuộc sống của người khác “tốt hơn” so với của họ.
• Cảm thấy cô đơn và thiếu kết nối với những người xung quanh.
• Họ thường xuyên lo lắng hoặc thậm chí bị trầm cảm
• Mắc chứng rối loạn lo âu xã hội
• Luôn luôn ở trong nỗi sợ bị bỏ lỡ (FOMO), điều này có thể dẫn đến việc sử dụng phương tiện truyền thông xã hội nhiều hơn.
• Rối loạn giấc ngủ, đặc biệt nếu người đó sử dụng phương tiện truyền thông xã hội ngay trước khi đi ngủ.
• Lười hoặc rất ít vận động thể chất, có thể nhận thấy qua thói quen sinh hoạt cũng như việc họ thường xuyên bị ốm vặt – nguyên nhân do đề kháng và miễn dịch kém.
• Giảm hiệu suất công việc, khó tập trung, thường xuyên xao nhãng.
• Dần mất đi các mối quan hệ trong cuộc sống “thực”.
• Giảm khả năng đồng cảm với người khác.

Làm thế nào để biết bạn có nghiện mạng xã hội hay không?

Chuyên gia sức khỏe tâm thần có thể giúp bạn xác định xem bạn có thực sự nghiện mạng xã hội hay chỉ thực sự thích sử dụng nó nhiều.

Nhưng có một số điểm khác biệt chính giữa chứng nghiện mạng xã hội và một thói quen mà bạn thích. Bao gồm các:

• Những tác động tiêu cực đến công việc hoặc việc học của bạn do sử dụng quá nhiều mạng xã hội.
• Bạn không thể ngừng việc kiểm tra mạng xã hội ngay cả khi đi cùng với bạn bè hoặc người thân.
• Bạn có sự phụ thuộc nhất định vào phương tiện truyền thông xã hội như một cách để đối phó với các vấn đề (thường được sử dụng để né tránh các vấn đề khó trong công việc, học tập hoặc trong các mối quan hệ).
• Bồn chồn và cáu kỉnh bất cứ khi nào bạn không thể lướt mạng xã hội.
• Tức giận bất cứ khi nào việc sử dụng phương tiện truyền thông xã hội bị hạn chế (có thể vì những lý do đơn giản như là mất kết nối mạng)
• Nghĩ về mạng xã hội bất cứ khi nào bạn không sử dụng nó, nhiều đến mức đó là điều đầu tiên bạn tìm đến bất cứ khi nào có cơ hội.

Làm thế nào bạn có thể cai nghiện mạng xã hội?

Cho dù bạn có nghiện mạng xã hội hay chỉ sử dụng ứng dụng của mình nhiều hơn mức cần thiết, thì tin tốt là có nhiều cách bạn có thể “cai nghiện” nó và hướng tới một cuộc sống trọn vẹn hơn.

Hãy xem xét các mẹo sau để giúp bạn loại bỏ cơn nghiện mạng xã hội và đạt được sự cân bằng lành mạnh hơn:

• Xóa các ứng dụng truyền thông xã hội khỏi điện thoại thông minh của bạn. Mặc dù bạn vẫn có thể truy cập chúng từ máy tính cá nhân của mình, nhưng việc tắt chúng khỏi điện thoại có thể giúp giảm lượng thời gian dành cho mạng xã hội nói chung.
• Tắt điện thoại cá nhân của bạn trong khi làm việc, cũng như trong trường học, bữa ăn và các hoạt động giải trí. Bạn cũng có thể điều chỉnh cài đặt trên từng ứng dụng mạng xã hội để có thể tắt một số thông báo nhất định.
• Dành một lượng thời gian nhất định dành riêng cho mạng xã hội mỗi ngày. Bật hẹn giờ để giúp bạn có trách nhiệm.
• Để điện thoại, máy tính bảng và máy tính ra khỏi phòng ngủ của bạn.
• Thực hiện một sở thích mới không liên quan đến công nghệ. Ví dụ bao gồm các lớp thể thao, nghệ thuật, nấu ăn, v.v.
• Hãy cố gắng gặp trực tiếp bạn bè và gia đình của bạn khi có thể.

Điều quan trọng nữa là bạn phải thường xuyên tạm dừng sử dụng mạng xã hội để giúp tìm ra một số nền tảng trong cuộc sống thực.

Tùy thuộc vào nhu cầu của bạn, thời gian nghỉ của bạn có thể kéo dài 1 ngày mỗi tuần, cả tháng hoặc cả mùa. Hãy để bản thân kiểm soát quyết định này — không phải tài khoản mạng xã hội của bạn.

> Theo dõi trang Fanpage của chúng tôi để biết thêm thông tin về cách bạn có thể đạt được giấc ngủ ngon mỗi đêm, đồng thời bạn cũng có thể tham gia trò chuyện và nhận tư vấn miễn phí từ đội ngũ dược sĩ của A&C Pharma.

Nguồn tham khảo Healthline